Na elke marathon is het gebruikelijk om duizenden hardlopers te zien die verbaasd zijn dat hun GPS-apparaten afstanden van 42,8 kilometer of zelfs 44 kilometer aangeven, in plaats van de officiële marathondistance van 42,195 kilometer. Hardlopers melden vaak soortgelijke afwijkingen bij halve marathons (21,1 km) en andere gestandaardiseerde races. Dit fenomeen roept onvermijdelijk de vraag op: moeten we twijfelen aan de nauwkeurigheid van de afstanden die onze horloges registreren? Het antwoord is ja, en hier is waarom.
Hoe wordt een marathon of een wegwedstrijd gemeten?
Sinds 1921 staat de officiële afstand van een marathon vast op 42 kilometer en 195 meter. Om deze precisie te garanderen, vertrouwen race-organisatoren die baancertificering zoeken op officiële meetmethoden. Deze metingen verifiëren de afstand van het parcours niet één, maar tweemaal, om deze te certificeren.
Het belangrijkste instrument dat tijdens dit proces wordt gebruikt, is de Jones Counter, een klein tandwiel dat aan het voorwiel van een fiets is bevestigd. Elke Jones Counter ondergaat een strenge kalibratie om de nauwkeurigheid te garanderen, die opmerkelijk precies is, tot 0,1%.
Om ervoor te zorgen dat elke marathonloper exact 42,195 km aflegt, berekenen de meetmethoden deze kleine foutmarge (0,1%) in hun berekeningen. Daarom zetten race-organisatoren de finishlijn niet neer op 42,195 km, maar iets verder, op 42,237 km.
Dit betekent dat elk marathonparcours officiëel tussen de 42,195 km en 42,279 km meet. Zelfs in het minst gunstige scenario, als een hardloper 84 meter meer zou afleggen dan het minimum, zou dit slechts tussen de 12 en 20 seconden toevoegen aan hun uiteindelijke tijd, afhankelijk van hun loopsnelheid.
Voor grote marathons, zoals de Paris Marathon, is de afstand gecertificeerd door internationale meetmethoden, waardoor een dubbele meetfout bijna onmogelijk is. Bovendien voeren officials een derde, aanvullende meting uit om een record definitief te certificeren wanneer een atleet een wereldrecord neerzet, uiteraard onder voorbehoud van een negatieve dopingtest.
Kon de officiële meting een fout hebben gemaakt?
In werkelijkheid zijn gevallen van afstandsfouten in races uiterst zeldzaam. Een opvallend voorbeeld deed zich voor tijdens de 10 km Foulées de Vincennes in 2020. Inderdaad, een fout in de bewegwijzering leidde tot een verkeerde berekening. Op dezelfde manier resulteerde een last-minute wijziging van het parcours, die niet officieel opnieuw werd gemeten, in een onjuiste afstand tijdens de 10 km race van Annecy in 2021.
Het is echter belangrijk te benadrukken dat de officiële afstand in meer dan 99% van de gevallen nauwkeurig is. Hoewel routefouten kunnen voorkomen, met name in kleinere marathons, zijn ze gelukkig zeldzaam. Dergelijke afwijkingen ontstaan meestal als het raceparcours op de dag van het evenement iets afwijkt van het parcours dat enkele weken eerder officieel is gemeten.
Waarom geeft mijn GPS aan dat mijn marathon 41 of 43 kilometer was?
In de meeste internationale marathons vindt u een lijn op de grond die de ideale traject markeert. Het is deze lijn die de officiële metingen volgen om de afstand van het parcours vast te stellen. Zelfs zonder zichtbare lijn, houden de metingen vast aan dit ideale traject.
Waarom zou je GPS dan aangeven dat je 41 of 43 kilometer hebt gelopen in plaats van de officiële marathondistance? Een marathonloper wijkt vaak af van deze ideale lijn door de drukte van andere deelnemers. Ook wanneer ze richting de verfrissingstafels gaan die zich buiten deze lijn bevinden. Hoewel dergelijke afwijkingen enkele tientallen extra meters aan de totale afstand kunnen toevoegen, komen ze zelden boven de 42,5 km.
De kern van het verschil ligt in de nauwkeurigheid van de GPS-technologie. Ondanks de investering in een hoogwaardig GPS-horloge, is het belangrijk om te erkennen dat de best haalbare nauwkeurigheid rond 1% ligt. Deze foutmarge is consistent bij verschillende merken en modellen.
Een foutmarge van 1% komt neer op ongeveer 10 meter per kilometer, wat relatief nauwkeurig is (met een maximale tijdfout van ongeveer 2 seconden per kilometer). Echter, gedurende een halve marathon kan deze fout cumulatief oplopen tot ongeveer 210 meter. In een volledige marathon kan dit resulteren in een extra 420 meters.
Hoe gebouwen, bochten of bossen GPS-signalen kunnen verstoren
In dichtbebouwde gebieden, zoals New York, waar hoge gebouwen overvloedig zijn, kan de GPS-signaalontvangst aanzienlijk worden verstoord. Deze interferentie beperkt zich niet tot stedelijke omgevingen: dichte bossen, het passeren onder bruggen of door tunnels kan de signaalkwaliteit ook beïnvloeden.
Bovendien kan een parcours met meerdere bochten ertoe leiden dat GPS-apparaten ‘hoeken afsnijden’, zelfs wanneer ze zijn ingesteld om elke seconde een punt vast te leggen.
Als gevolg hiervan kan de foutmarge van GPS-apparaten, met name in tracking-applicaties, zo hoog zijn als 5% – wat overeenkomt met 2 kilometer over een marathonafstand! Dit betekent dat hoewel je virtueel iets minder of meer kunt lopen, de officiële afstand nauwkeurig wordt afgelegd.
Interessant is dat een horloge exact 42,2 km kan weergeven, waarbij fouten elkaar over de gehele route kunnen opheffen.
Kortom, elke halve marathonloper legt inderdaad de officiële afstand van 21,1 km af, en een marathonloper legt 42,195 km af. Echter, elke loper kan tot wel 300 meter extra afleggen in een marathon vanwege de drukte die hen ervan weerhoudt om het ideale traject te volgen. Het kan moeilijk zijn om te accepteren, maar in 99% van de gevallen komt het verschil in afstandsmeting voort uit het GPS-horloge, niet uit de raceorganisatie. 😉